Hiện nay, sự lạc hậu của chính sách về quản lý cụm công nghiệp (CCN) cùng với việc chồng chéo trong công tác kiểm tra, kiểm soát đã khiến hiện trạng phát triển, quản lý CCN của các địa phương trên cả nước khó bề kiểm soát.
Cụm công nghiệp Xuân Tiến (Xuân Trường, Nam Định) đường thành kho chứa sản phẩm
Theo nhận định từ Cục Công nghiệp địa phương, việc triển khai đầu tư hạ tầng CCN chậm, nhiều cụm chưa đầy đủ thủ tục đầu tư hoặc chưa thực hiện đầu tư xây dựng hạ tầng. Tỷ lệ lấp đầy CCN tại các địa phương thấp, bình quân chỉ đạt 58%. Cũng chính bởi chưa hoàn thiện hạ tầng, nhiều CCN chưa đầu tư hoàn chỉnh… nên rất khó khăn cho chủ đầu tư trong việc quản lý trước và sau đầu tư, trong đó có việc tính toán phí hạ tầng, phí duy tu bảo dưỡng các công trình hạ tầng… Quan trọng hơn, việc thành lập CCN còn chưa xuất phát từ nhu cầu thực tế về mặt bằng sản xuất của doanh nghiêp và năng lực tài chính quản lý chuyên môn của chủ đầu tư hạ tầng.
Tuy nhiên, nguyên nhân cơ bản khiến hiện trạng phát triển CCN rối ren như hiện nay lại xuất phát từ bất cập trong hệ thống chính sách. Việc quản lý CCN hiện được thực hiện theo quy chế Quản lý CCN được ban hành theo Quyết định số 105/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Sau hơn 5 năm thực hiện, quy chế đã lạc hậu so với thực tế. Quy chế không có quy định cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển CCN, bao gồm: ưu đãi đầu tư vào CCN, hỗ trợ hạ tầng CCN… Tiêu chí, điều kiện, thủ tục thẩm định phê duyệt… kèm theo biểu mẫu hướng dẫn chưa cụ thể, chặt chẽ. Việc quản lý các dự án đầu tư xây dựng hạ tầng và dự án sản xuất - kinh doanh trong CCN ở địa phương chưa rõ cơ quan đầu mối hướng dẫn, hỗ trợ thực hiện các thủ tục hành chính liên quan.
Đặc biệt, việc có quá nhiều các mô hình quản lý CCN (doanh nghiệp đầu tư quản lý, Trung tâm phát triển CCN, UBND huyện quản lý…) cũng dẫn đến độ vênh lớn trong việc thực hiện các chính sách quản lý, xây dựng phát triển CCN.
Theo quy định, định mức hỗ trợ tối đa 6 tỷ đồng/1 CCN vùng trung du miền núi Bắc bộ và Tây Nguyên, 5 tỷ đồng/1 CCN cho các địa phương khó khăn còn lại là quá thấp so với nhu cầu thực tế đầu tư. Tại một số địa phương còn diễn ra tình trạng điều chuyển ngân sách trung ương từ chương trình hỗ trợ phát triển hạ tầng CCN sang hỗ trợ khu công nghiệp khiến nguồn vốn dành cho phát triển CCN vốn đã ít lại càng eo hẹp hơn.
Khá bức xức vì những bất cập trong chính sách gây khó cho địa phương trong việc quản lý CCN, ông Nguyễn Văn Minh - phụ trách Phòng Quản lý công nghiệp, Sở Công Thương tỉnh Hải Dương - cho biết: Các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành không đồng nhất. Đơn cử, theo quy định, với những CCN không có chủ đầu tư hạ tầng thì thành lập trung tâm phát triển CCN. Tuy nhiên, việc thành lập trung tâm như thế nào lại không có hướng dẫn, trong khi kinh phí của địa phương khó khăn, rất khó bố trí được biên chế. Tại một số cụm UBND huyện làm chủ đầu tư cơ sở hạ tầng vừa thực hiện chức năng quản lý nhà nước vừa kinh doanh là không phù hợp…
Rõ ràng tình trạng chậm thu hút đầu tư, tỷ lệ lấp đầy thấp của các CCN trên cả nước xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Nhưng không thể phủ nhận sự bất cập, không bao quát hết thực tế của các văn bản chính sách là nguyên nhân không nhỏ gây nên vấn đề này. Sửa đổi chính sách phù hợp là giải pháp căn bản giúp công tác quản lý CCN thuận lợi hơn, đồng thời tạo điều kiện cho các CCN thực hiện đúng chức năng.
Theo số liệu từ Cục Công nghiệp địa phương (Bộ Công Thương), cả nước hiện có 660 CCN đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng với tổng diện tích khoảng 23.000ha. Trong đó, chỉ có 118 cụm đã cơ bản hoàn thành đầu tư xây dựng hạ tầng và 68 cụm đã xây dựng xong hệ thống xử lý nước thải chung.
Theo baocongthuong.com.vn